Jemi fosfor, suw desgalarynyň ekologiki gurşawyna we adamyň saglygyna uly täsir edýän suwuň hiliniň möhüm görkezijisidir. Jemi fosfor ösümlikleriň we suwotularyň ösmegi üçin zerur iýmitlerden biridir, ýöne suwdaky umumy fosfor gaty köp bolsa, suw howasynyň ewtrofikasiýasyna getirer, suwotularyň we bakteriýalaryň köpelmegini çaltlaşdyrar, algal gülleriniň döremegine sebäp bolar, we suw howdanynyň ekologiki gurşawyna çynlakaý täsir edýär. Içimlik suw we basseýn suwy ýaly käbir ýagdaýlarda fosforyň umumy mukdary adam saglygyna, esasanam bäbeklere we göwreli aýallara zyýan ýetirip biler.
Suwdaky umumy fosforyň çeşmeleri
(1) Oba hojalygynyň hapalanmagy
Oba hojalygynyň hapalanmagy esasan himiki dökünleriň giňden ulanylmagy bilen baglanyşyklydyr we himiki dökünlerdäki fosfor ýagyş suwlary ýa-da oba hojalygyny suwarmak arkaly suw howdanlaryna akýar. Adatça dökünleriň diňe 10% -25% ösümlikler tarapyndan ulanylyp bilner, galan 75% -90% toprakda galar. Öňki gözlegleriň netijelerine görä, suwdaky fosforyň 24% -71% -i oba hojalygynyň dökünlerinden gelýär, şonuň üçin fosforyň suwdaky hapalanmagy esasan toprakdaky fosforyň suwa göçmegi bilen baglanyşyklydyr. Statistikalara görä, fosfat dökünleriniň ulanylyş derejesi adatça bary-ýogy 10% -20%. Fosfat dökünlerini aşa köp ulanmak diňe bir serişdeleriň sarp edilmegine sebäp bolman, eýsem fosfat dökünleriniň suw çeşmelerini ýerüsti akymlar arkaly hapalamagyna sebäp bolýar.
(2) içerki kanalizasiýa
Içerki kanalizasiýa jemgyýetçilik binasynyň lagymlaryny, ýaşaýyş jaý kanalizasiýalaryny we kanalizasiýa zyňylýan senagat kanalizasiýalaryny öz içine alýar. Içerki lagymlarda fosforyň esasy çeşmesi fosfory öz içine alýan kir ýuwujy önümleri, adam zyňyndylaryny we öý hapalaryny ulanmakdyr. Kir ýuwýan önümler esasan natriý fosfat we polisodium fosfat ulanýar, ýuwujy serişdedäki fosfor bolsa kanalizasiýa bilen suw howdanyna akýar.
(3) Senagat hapa suwlary
Senagat hapa suwlary, suw howdanlarynda artykmaç fosforyň döremegine sebäp bolýan esasy faktorlardan biridir. Senagat hapa suwlary ýokary hapalaýjy konsentrasiýa, hapalaýjy maddalaryň köp görnüşi, peseltmek kyn we çylşyrymly komponentlere eýe. Senagat hapa suwlary bejergisiz gönüden-göni akdyrylsa, suw howdanyna uly täsir eder. Daşky gurşawa we ýaşaýjylaryň saglygyna ýaramaz täsirler.
Lagym fosfory aýyrmagyň usuly
(1) Elektroliz
Elektroliz prinsipi arkaly, hapa suwlardaky zyýanly maddalar degişlilikde negatiw we polo positiveitel polýuslarda peselme reaksiýasyny we okislenme reaksiýasyny başdan geçirýär we zyýanly maddalar suwy arassalamak maksadyna ýetmek üçin zyýansyz maddalara öwrülýär. Elektroliz prosesi ýokary netijeliligiň, ýönekeý enjamlaryň, aňsat işlemegiň, ýokary aýyrmagyň netijeliliginiň we enjamlary senagatlaşdyrmagyň artykmaçlyklaryna eýedir; koagulantlary, arassalaýjy serişdeleri we beýleki himiki serişdeleri goşmagyň zerurlygy ýok, tebigy gurşawa täsirinden gaça durýar we şol bir wagtyň özünde çykdajylary azaldýar. Az mukdarda palçyk öndüriler. Şeýle-de bolsa, elektroliz usuly elektrik energiýasyny we polat materiallaryny sarp etmeli, işleýiş gymmaty gaty ýokary, tehniki hyzmat we dolandyryş çylşyrymly, çökündileri hemmetaraplaýyn ulanmak meselesi has köp gözleg we çözgüt gerek.
(2) Elektrodializ
Elektrodializ usulynda, daşarky elektrik meýdanynyň täsiri bilen, suwly ergindäki anionlar we kationlar degişlilikde anod we katoda geçýärler, şeýlelik bilen elektrodyň ortasyndaky ion konsentrasiýasy ep-esli azalýar we ion konsentrasiýasy elektrodyň golaýynda ýokarlanýar. Elektrodyň ortasyna ion alyş-çalyş membranasy goşulsa, aýralyk we konsentrasiýa gazanyp bolar. maksady. Elektrodializ bilen elektroliziň arasyndaky tapawut, elektrodializiň naprýa .eniýesi ýokary bolsa-da, tok uly däl, talap edilýän üznüksiz redoks reaksiýasyny saklap bilmeýär, elektroliz bolsa tersine. Elektrodializ tehnologiýasy, himiki serişdelere, ýönekeý enjamlara we gurnama prosesine, amatly işlemegiň zerurlygynyň artykmaçlyklaryna eýedir. Şeýle-de bolsa, ýokary energiýa sarp etmegi, çig suwuň öňüni almak üçin ýokary talaplar we bejerginiň pesligi ýaly giň ulanylmagyny çäklendirýän käbir kemçilikleri hem bar.
(3) Adsorbsion usuly
Adorbsiýa usuly, suwdaky hapalaýjylary aýyrmak üçin gözenekli gaty (adsorbentler) bilen adsorbsion we kesgitlenýän usuldyr. Adatça adsorbsion usuly üç basgançaga bölünýär. Birinjiden, adsorbent hapalaýjy maddalaryň adsorbsiýasy bolmagy üçin hapa suwlar bilen doly aragatnaşykda; ikinjiden, adsorbent bilen hapa suwlaryň bölünişi; üçünjiden, adsorbentiň täzelenmegi ýa-da täzelenmegi. Adsorbent hökmünde giňden ulanylýan işjeňleşdirilen ugleroddan başga-da, sintetiki makropor adsorbsion rezin suwy arassalamak adsorbsiýasynda hem giňden ulanylýar. Adsorbsion usuly ýönekeý işlemegiň, gowy bejerginiň we çalt bejerginiň artykmaçlyklaryna eýedir. Şeýle-de bolsa, çykdajy gaty ýokary we adsorbsiýanyň doýma täsiri azalýar. Eger rezin adsorbsiýasy ulanylsa, adsorbsiýa doýandan soň derňew zerur we analiz galyndy suwuklygy bilen iş salyşmak kyn.
(4) Ion alyş-çalyş usuly
Ion alyş-çalyş usuly ion çalşygynyň täsiri astyndadyr, suwdaky ionlar gaty maddada fosfor üçin çalşylýar we fosfor çalt aýyryp bilýän we ýokary fosfor aýyrmak netijeliligine eýe bolan anion alyş-çalyş rezini bilen aýrylýar. Şeýle-de bolsa, alyş-çalyş rezininde aňsat zäherlenmegiň we kyn dikeldişiň kemçilikleri bar.
(5) Kristalizasiýa usuly
Kristalizasiýa arkaly fosforyň aýrylmagy, hapa suwlara eräp bilmeýän fosfatyň ýüzüne we gurluşyna meňzeş bir madda goşmak, hapa suwlardaky ionlaryň metastable ýagdaýyny ýok etmek we kristallaşdyryjy serişdäniň üstünde kristal ýadrosy ýaly fosfat kristallaryny çökdürmekdir. fosfory aýryň we aýyryň. Kalsiý saklaýan mineral materiallar, fosfat gaýasy, süňk zarýady, şlak we ş.m. ýaly kristallaşdyryş serişdeleri hökmünde ulanylyp bilner, olaryň arasynda fosfat gaýasy we süňk zarýady has täsirli. Poluň ýerini tygşytlaýar we dolandyrmak aňsat, ýöne ýokary pH talaplary we belli bir kalsiý ion konsentrasiýasy bar.
(6) Emeli batgalyk ýer
Gurlan batgalyk ýer fosforyny aýyrmak biologiki fosfory aýyrmagyň, himiki ýagyş fosforyň ýok edilmeginiň we adsorbsion fosforyň ýok edilmeginiň artykmaçlyklaryny birleşdirýär. Biologiki siňdiriş we assimilýasiýa we substrat adsorbsiýasy arkaly fosforyň düzümini azaldar. Fosforyň aýrylmagy, esasan, fosforyň substrat adsorbsiýasy arkaly bolýar.
Gysgaça aýtsak, ýokardaky usullar hapa suwlarda fosfory amatly we çalt aýyryp biler, ýöne olaryň hemmesiniň käbir kemçilikleri bar. Usullaryň biri ýeke özi ulanylsa, hakyky programma has köp problema bilen ýüzbe-ýüz bolup biler. Aboveokardaky usullar fosforyň ýok edilmegi üçin öňünden taýýarlamak ýa-da öňdebaryjy bejermek üçin has amatlydyr we biologiki fosfory aýyrmak bilen bilelikde has gowy netijelere ýetip biler.
Jemi fosfory kesgitlemegiň usuly
1. toplumlary. Poliasid we bu madda, molibden gök diýýän gök toplumy emele getirýän askorbin kislotasyny azaldyp biler. Suw nusgalaryny seljermek üçin bu usul ulanylanda, suwuň hapalanma derejesine görä iýmit siňdiriş usullaryny ulanmaly. Kaliý persulfatyň siňdirilmegi, adatça pes hapalanan suw nusgalaryna gönükdirilendir we suw nusgasy ýokary hapalanan bolsa, adatça pes kislorod, ýokary metal duzlary we organiki maddalar görnüşinde peýda bolar. Bu wagt, güýçli reagent siňdirişini oksidleýji ulanmalydyrys. Üznüksiz gowulaşmakdan we kämillikden soň, suw nusgalarynda fosforyň düzümini kesgitlemek üçin bu usuly ulanmak diňe bir gözegçilik wagtyny gysgaltman, eýsem ýokary takyklygy, gowy duýgurlygy we pes kesgitleme çägine hem eýe bolup biler. Giňişleýin deňeşdirmeden, ýüze çykarmagyň iň gowy usuly.
2. Gara hloridi azaltmak usuly: Suw nusgasyny kükürt kislotasy bilen garmaly we gaýnadyň, soňra fosfor ionyna umumy fosfor azaltmak üçin gara hlorid we kükürt kislotasyny goşuň. Soňra reňk reaksiýasy üçin ammiak molibdatyny ulanyň we fosforyň umumy konsentrasiýasyny hasaplamak üçin siňdirişi ölçemek üçin kolorimetri ýa-da spektrofotometri ulanyň.
3. temperatureokary temperaturaly iýmit siňdiriş-spektrofotometri: Jemi fosfory organiki däl fosfor ionlaryna öwürmek üçin suw nusgasyny ýokary temperaturada siňdiriň. Soňra Cr (III) we fosfat öndürmek üçin kislotaly şertlerde fosfat ionyny we kaliý dihromatyny azaltmak üçin kislotaly kaliý dihromat erginini ulanyň. Cr (III) siňdiriş bahasy ölçeldi we fosforyň düzümi adaty egrilik bilen hasaplandy.
4. Atom floresan usuly: suw nusgasyndaky umumy fosfor ilki organiki däl fosfor görnüşine öwrülýär we mazmunyny kesgitlemek üçin atom floresan analizatory tarapyndan derňelýär.
5. Gaz hromatografiýasy: Suw nusgasyndaky umumy fosfor, gaz hromatografiýasy bilen bölünýär we kesgitlenýär. Suw nusgasy ilki fosfat ionlaryny çykarmak üçin bejerildi, soňra asetonitril-suw (9: 1) garyndysy sütünden öňki derwizasiýa üçin çözüji hökmünde ulanyldy we ahyrynda fosforyň umumy mukdary gaz hromatografiýasy bilen kesgitlenildi.
6. Izotermiki turbidimetriýa: suw nusgasyndaky umumy fosfory fosfat ionlaryna öwüriň, soňra sary toplumyň emele gelmegine reaksiýa bermek üçin bufer we Molibdowanadofosfor kislotasy (MVPA) reagentini goşuň, siňdiriş bahasyny kolorimetr bilen ölçäň, soňra bolsa kalibrleme egrisi ulanyldy. fosforyň umumy mukdaryny hasaplamak üçin.
Iş wagty: Iýul-06-2023
