Azot tebigatda suwda we toprakda dürli görnüşlerde bolup bilýän möhüm elementdir. Bu gün umumy azot, ammiak azoty, nitrat azot, nitrit azot we Kjeldahl azot düşünjeleri barada gürleşeris. Jemi azot (TN), suwdaky ähli azot maddalarynyň umumy mukdaryny ölçemek üçin ulanylýan görkeziji. Oňa ammiak azoty, nitrat azoty, nitrit azoty we nitrat we nitrat ýaly käbir azot maddalary girýär. Ammiak azoty (NH3-N) ammiak (NH3) we ammiak oksidleriniň (NH4 +) birleşdirilen konsentrasiýasyna degişlidir. Gowşak gidroksidi azot bolup, suwdaky biologiki we himiki reaksiýalardan emele gelip biler. Nitrat azoty (NO3-N) nitratyň (NO3 -) konsentrasiýasyna degişlidir. Güýçli kislotaly azot we azotyň esasy görnüşidir. Ammiak azotyndan we suwdaky organiki azotdan suwuň biologiki işjeňliginden alynyp bilner. Nitrit azoty (NO2-N) nitritiň (NO2 -) konsentrasiýasyna degişlidir. Suwda biologiki we himiki reaksiýalar arkaly alyp bolýan gowşak kislotaly azot we nitrat azotynyň başlangyjydyr. Kjeldahl azoty (Kjeldahl-N) ammiak oksidleriniň (NH4 +) we organiki azotyň (Norg) jemine degişlidir. Ammiak azoty, suwdaky biologiki we himiki reaksiýalar arkaly alyp bolýar. Suwdaky azot, suwuň hiline, ekologiki şertlerine, suw organizmleriniň ösmegine we ösmegine täsir edip biljek möhüm komponentdir. Şonuň üçin suwdaky jemi azot, ammiak azoty, nitrat azoty, nitrit azoty we Kjeldahl azotyna gözegçilik etmek we gözegçilik etmek gaty möhümdir. Azotyň düzümi suwdaky azot maddalarynyň umumy mukdaryny ölçemek üçin möhüm görkeziji bolup durýar. Adatça, suwdaky azotyň umumy mukdary belli bir aralykda bolmaly. Mazmuny gaty ýokary ýa-da gaty pes, suwuň hiline täsir eder. Mundan başga-da, ammiak azoty, nitrat azoty, nitrit azoty we Kjeldahl azoty suwdaky azot maddalaryny tapmak üçin möhüm görkezijilerdir. Mazmuny hem belli bir çäkde bolmaly. Mazmuny gaty ýokary ýa-da gaty pes, suwuň hiline täsir eder. Azot ýokumly element hökmünde köllere girýär we iň göni täsir etrofikasiýa:
1) Köller tebigy ýagdaýda bolanda, esasan oligotrofiki ýa-da mezotrofiki bolýar. Ekzogen ýokumly maddalary alandan soň, suw bedeniniň ýokumlylygy ýokarlanýar, bu belli bir çäkde suw ösümlikleriniň kökleriniň we baldaklarynyň ösmegine kömek edip biler we ýokumly baýlaşdyryş belli däl.
2) Azot ýaly ýokumly maddalaryň yzygiderli girizilmegi bilen, suw ösümlikleri tarapyndan ýokumly sarp ediliş tizligi azotyň ýokarlanmagyndan pesdir. Iýmit maddalarynyň köpelmegi suwotularyň köp mukdarda köpelmegine sebäp bolýar, suw howdanynyň aç-açanlygyny kem-kemden peseldýär we suw ösümlikleriniň ösmegi ýitýänçä çäklendirilýär. Bu döwürde köl ot görnüşli kölden suwotularyň kölüne üýtgeýär we köl etrofikasiýanyň aýratynlyklaryny görkezýär.
Häzirki wagtda köp ýurtda azot, ammiak azoty, nitrat azoty, nitrit azoty we Kjeldahl azoty ýaly azot maddalarynyň düzümi barada berk düzgünler bar. Düzgünler bozulsa, suwuň hiline we suw howdanynyň ekologiki gurşawyna düýpli täsir eder. Şonuň üçin hemmeler suw desgalarynda azot maddalarynyň gözegçiligine we gözegçiligine üns bermelidirler, suw desgalarynyň suwunyň hiliniň milli standartlara laýyk gelmegini üpjün etmeli.
Gysgaça aýdylanda,jemi azot, ammiak azoty, nitrat azot, nitrit azot we Kjeldahl azotsuw desgalarynda azot maddalarynyň möhüm görkezijileridir. Olaryň mazmuny suwuň hiliniň möhüm görkezijisidir we gözegçilik we gözegçilik gaty möhümdir. Diňe suw desgalarynda azotly maddalara göwnejaý gözegçilik we gözegçilik arkaly suwuň hiliniň standartlara laýyk gelýändigini we suw howdanynyň saglygyny gorap bileris.
Iş wagty: Iýul-05-2024
